Dit is niet eerlijk! – over emoties en dilemma’s in het nieuwe gezin

Op 1 november verschijnt het langverwachte nieuwe boek van Corrie Haverkort, Van woede naar redelijkheid, bij uitgeverij SWP. Deze blog geeft een voorproefje van de inhoud.

“Dit is niet eerlijk,” echoot de stem van Judith na in mijn hoofd als ik wegfiets bij haar en haar nieuwe vriend Harold. Ze wonen sinds een jaar samen met drie kinderen van haar en twee van hem. Ze zijn stapelverliefd op elkaar, willen echt dat het lukt en gaan ervoor. Maar wat er nu gebeurt is voor Judith echt een brug te ver.

Harold had gehoord van zijn dochters dat ze het niet fijn vinden bij Judith en haar drie kinderen. “De sfeer is anders, pap,” zeiden ze. “En de kinderen van Judith negeren ons. En we zijn nooit meer samen met ons drieën. We willen bij mamma gaan wonen en niet meer hier.”

Het nieuwe boek van Corrie Haverkort: Van woede naar redelijkheid

Harold was geschrokken. Hij had totaal niet gezien dat zijn dochters zich ongelukkig voelden en besprak dit probleem met zijn ex-vrouw en co-ouder Sophie. Zij wist er al van. Ze had het vaker van de meisjes gehoord.  Ze gaf Harold het advies om wat vaker iets alleen met de meisjes te ondernemen en iets van hun eigen gewoonten en rituelen te introduceren in zijn nieuwe gezin. Harold was het er helemaal mee eens en was blij dat Sophie zich zo positief opstelde. Hij besprak het vervolgens met Judith die plotseling ontvlamde. “Hoezo bespreek jij iets over ons gezin met jouw ex?” Harold wilde een antwoord geven maar Judith zei op harde toon: “Ik doe alles voor die kinderen van jou. Ik haal ze op van de sport, ik eet met ze als jij een vergadering hebt, ik vraag hoe het met ze gaat. En ja, ik kan mijn kinderen toch niet dwingen om te gaan met die van jou?” Harold onderbrak haar en zei dat Sophie had gesuggereerd om een en ander aan te passen. Dit was olie op het vuur. “Mijn kinderen moeten zich steeds aanpassen bij hun vader en die eerste vriendin van hem. Nu heeft hij weer een ander en ja hoor, weer zijn het mijn kinderen die zich moeten schikken naar een nieuwe partner. En wat doet mijn ex? Niets. Ik ben het zat. En dit zit jij allemaal te bespreken met jouw ex. Verschrikkelijk.”  Judith begon te huilen. Ze weerde Harold af die probeerde in gesprek te gaan. Judith vervolgde, nog steeds met hoge stem: “Ik heb mijn kinderen beloofd dat ze bij mij altijd op de eerste plaats komen, wat er ook gebeurt.” Harold stond met zijn handen in het haar en zei: “Als er niets verandert kan ik niet verder met jou.” Judith stond met zijn rug naar hem toe  en zei: “Dit klopt echt niet, dit is zo oneerlijk.”

“Dit is niet eerlijk”, of “dit klopt echt niet” zijn een van de meest gehoorde uitspraken van stiefouders. ”Het is niet eerlijk dat ik alleen achterblijf en de kinderen de helft van de tijd niet meer zie”. “Het is niet eerlijk dat wij opeens een andere vader of moeder krijgen”. Gevolgd door nog meer voorbeelden wat als oneerlijk ervaren wordt en waar ouders en kinderen zich mee uiteen moeten zetten. Zoals de partner loslaten omdat hij of zij met iemand anders verder wil. Het wonen in twee huizen en iedere week op en neer moeten. Of de opvoeding delen met een stiefouder die toch niets te zeggen zou moeten hebben over de kinderen. En minder financiële middelen als je alleen achter blijft. De lijst lijkt soms wel eindeloos. En de strijd kan jaren duren. Waarom eigenlijk? Waarom is het zo belangrijk dat het eerlijk is wat er gebeurt in een stiefgezin?

Om deze vragen te kunnen beantwoorden moeten we weten waar emoties naar verwijzen. Waarom blijven we zo strijden als we het idee hebben dat er iets niet klopt en dat het niet eerlijk en rechtvaardig is zoals alles gaat.

“Denk aan de kinderen,” wordt er altijd geroepen tegen ruziënde ouders en stiefouders. Maar wat blijkt? Bij een heftige crisis zijn ouders helemaal niet bezig met hun kinderen. Alle energie en aandacht gaat uit naar de eigen pijn, verdriet en woede. En zolang daar geen aandacht voor is, zullen ouders en stiefouders niet of nauwelijks ruimte hebben voor hun kinderen. Zo ook Judith, die door alle emoties heen en haar gevoel dat er iets echt niet klopt en niet eerlijk is, geen ruimte meer had voor een redelijk gesprek en voor het welzijn van haar stiefkinderen.

Corrie Haverkort

De afgelopen twee jaar heb ik gewerkt aan een nieuw boek. Van woede naar redelijkheid, over emoties, dilemma’s en erkenning bij scheiding, de komst van een nieuwe partner en de vorming van een samengesteld gezin waarin veel van mijn lezingen die de afgelopen jaren zijn gegeven, verwerkt zijn. Dit boek biedt inzicht in de heftige emoties van volwassenen die vaak niet afwijken van de emoties van kinderen. Woede en verontwaardiging worden specifiek belicht. Gevoelens die altijd verwijzen naar recht en onrecht. Wat is rechtvaardigheid eigenlijk als het gaat om liefde, scheiding en een nieuwe liefde? En waarom is goed samenleven en samenwerken onmogelijk als iemand het gevoel heeft dat hem of haar onrecht is aangedaan?

In het boek komen veel voorbeelden uit de praktijk naar voren. Twintig jaar lang heb ik verschillende gezinnen gevolgd vanaf de scheiding, tijdens de komst van een nieuwe partner en bij de vorming van het nieuwe gezin. De gesprekken met ouders en stiefouders en hun kinderen waren altijd boeiend en intrigerend. Met name de uitspraak ‘dit is niet eerlijk’ heeft me als filosoof gemotiveerd om de vraag naar rechtvaardigheid in relatie tot heftige emoties verder te onderzoeken.

In mijn volgende blog vertel ik hier meer over en ook hoe Judith en Harold omgingen met hun emoties en hun verlangen naar het goed en rechtvaardig handelen voor alle betrokkenen: de kinderen, de ex-partners en hen zelf.

Met dank aan SWP die het boek uitgeeft. Vanaf half oktober ligt het in de boekhandel. Het boek staat ook centraal op het SCEM-congres Kind in de knel 4, op 1 november 2018 in Lunteren. Alle informatie over het congres vindt u hier. U ontvangt het boek bij deelname aan het congres.

Met hartelijke groet,

Corrie Haverkort